xx, het debuut van de Schotse band The xx, verscheen precies drie jaar geleden en wordt inmiddels gerekend tot de meest sprankelende, avontuurlijke en belangrijke debuten van de laatste jaren. Het debuut van The xx werd vooral vergeleken met een ander debuut dat al vele jaren in de boeken staat als bijzonder memorabel; het uit 1980 stammende Colossal Youth van Young Marble Giants. Young Marble Giants wist haar droomdebuut helaas nooit een vervolg te geven en ook The xx bezweek de afgelopen jaren bijna onder de druk. De band is gelukkig uit de diepe dalen geklommen en levert nu haar tweede plaat af. Ik zal er niet omheen draaien: Coexist is als je het mij vraagt net zo indrukwekkend als het debuut. Dat is een mening die zeker niet door iedereen gedeeld zal worden, want een band die na een sensationeel debuut gewoon verder gaat op de ingeslagen weg hoeft niet op de sympathie van de critici te rekenen. Coexist is zeker geen kopie van het zo bejubelde debuut, maar ligt absoluut in het verlengde van zijn voorganger. Net als op xx domineren op Coexist de bijna minimalistische songs vol toverkracht. Hier en daar klinkt Coexist net wat elektronischer dan het debuut van The xx, maar de meeste songs op de plaat hadden net zo makkelijk op het debuut kunnen staan. Is dat erg? Nee, wat mij betreft niet. The xx maakt immers nog altijd unieke muziek en bovendien muziek van een bijna surrealistische schoonheid. Het merendeel van de songs sleept zich in een uiterst traag tempo voort en valt op door de bijzonder sobere maar bijzonder trefzekere instrumentatie. The xx denkt na over iedere noot en Coexist bevat hierdoor geen noot teveel. De minimalistische en vaak spitsvondige instrumentatie wordt ook op Coexist weer gecombineerd met de lome, soms bijna verveelde, maar ook emotievolle vocalen van Romey Madley Croft en Oliver Sim. Hier en daar experimenteert The xx voorzichtig met beats, maar de band maakt nog altijd muziek die het vooral van de sfeer moet hebben. Iedereen die op Coexist nieuwe wegen zoekt komt bedrogen uit, maar een ieder die zo langzamerhand wel toe was aan meer muziek van The xx, krijgt met Coexist een hele mooie en betoverende plaat in handen. Natuurlijk ontbreekt de pure verbazing waarmee het debuut drie jaar geleden werd onthaald, maar zet je hier over heen en je hoort dat The xx de afgelopen jaren alleen maar is gegroeid, waardoor het geluid van de band is vervolmaakt. Coexist borduurt misschien voort op het debuut van de band, maar is ook subtieler en verfijnder. Ondanks het feit dat de zon nog altijd lekker schijnt omringt Coexist me met ondoordringbare wolken nevel en klanken die me steeds dierbaarder worden. Coexist is net als zijn voorganger een groeiplaat die steeds nieuwe dingen laat horen en is volgens mij in staat om te groeien tot ongekende hoogten. Ik lees nogal wat teleurgestelde reacties op de plaat en daar begrijp ik helemaal niets van. Wat drie jaar geleden uniek en betoverend was kan niet opeens gewoontjes en slaapverwekkend zijn. The xx heeft de receptuur van haar muziek niet veranderd, maar waarom zouden ze? Coexist is echt een prachtplaat die een onbevooroordeeld oordeel verdient. Grote kans dat je hierna net zo in de wolken bent als ik. Erwin Zijleman
