Makkelijk was de muziek van Julia Holter nooit, al deed haar vorige plaat flink wat geslaagde pogingen om te verleiden met een song met een kop en een staart. Dit keer slaat het experiment in alle hevigheid toe en laat de muziek die uit de speakers komt je alle hoeken van de kamer zien. Aviary is vrijwel continu ongrijpbaar, maar is dat steeds weer op een net wat andere manier. Langzaam maar zeker valt er het een en ander op zijn plek, maar dan ben je al vele luisterbeurten verder. Aviary slurpt energie, maar langzaam maar zeker betaalt het zich terug en verschijnen de contouren van een geslaagde nieuwe plaat.
Alles viel op zijn plek op het in 2013 verschenen Loud City Song, dat zich liet beluisteren als een ontdekkingsreis langs allerlei muziek die je nog nooit eerder had gehoord. In eerste instantie lastig te doorgronden, maar uiteindelijk van grote schoonheid.
Vergeleken met Ekstasis en Loud City Song klonk de muziek van Julia Holter op het in 2015 verschenen Have You In My Wilderness opeens verrassend toegankelijk. De plaat leek geïnspireerd door de singer-songwriter muziek uit de jaren 70, maar gelukkig drukte de muzikante uit Los Angeles er ook dit keer het eigenzinnige Julia Holter stempel op.
Sindsdien moesten we het doen met twee tussendoortjes in de vorm van een soundtrack en een live-plaat, maar deze week verscheen de echte opvolger van Have You In My Wilderness. Julia Holter trekt de lijn richting een steeds net wat toegankelijker geluid dit keer niet door, want Aviary is een behoorlijk experimentele plaat, die je anderhalf uur lang op het verkeerde been zet.
Aviary opent direct heftig met een vier minuten durende kakofonie van geluid en stevige vocale uithalen, die bij mij associaties opriepen met Björk, en daar ben ik geen liefhebber van. Het is direct even stevig doorbijten, maar na de eerste zure appel, klinkt de tweede track op het eerste gehoor voorzichtig lichtvoetig. Het is een term die met een flinke korrel zout moet worden genomen, want ook de tweede track zet je constant op het verkeerde been en bevat naast aangename passages ook passages die stevig tegen de haren in strijken.
Na twee tracks is wel duidelijk dat Julia Holter dit keer vol voor het experiment gaat en dit nog een paar stappen verder doorvoert dan op Ekstasis en Loud City Song. Aviary is een plaat die je het beste eerst een paar keer kunt beluisteren zonder te oordelen. Het is een plaat waarop iedere track weer anders klinkt. De ene keer bijna of zelfs helemaal klassiek van aard, het volgende moment toch weer opschuivend in de richting van een popsong met een kop en een staart of in zwoele muziek met vooral jazzy accenten.
Het is een plaat die bij eerste beluisteringen van de hak op de tak springt en vooral vervreemdend werkt, maar langzaam maar zeker duiken er songs op die het oor toch vooral strelen. In vocaal opzicht klinkt Julia Holter hier en daar nog wat conventioneler dan op haar singer-songwriter plaat Have You In My Wilderness, maar de instrumentatie zoekt continu het experiment en ook de vocalen kunnen zomaar een andere kant op springen.
Zeker wanneer Julia Holter kiest voor vreemde klanken en rare geluidjes moet ik af en toe aan Kate Bush denken, al bleef die toch altijd een stuk dichter bij de popliedjes met een kop en een staart. Aviary is uiteindelijk geen moment in een hokje te duwen en ik kan er ook geen hokje voor bedenken. De plaat springt van klassiek naar avant-garde en via jazz en pop terug naar elektronica, zonder ook maar een moment echt in een van deze hokjes te passen.
“Sonic beauty and brains in a 90-minute epic” noemt The Guardian het en dat is een mooie omschrijving. Ook het uitpluizen van de teksten op de nieuwe plaat van Julia Holter is immers monnikenwerk en een ver van eenvoudige opgave. Julia Holter beschrijft de plaat zelf overigens als “the cacophony of the mind in a melting world” en lijkt de soundtrack te hebben gemaakt bij de huidige tijden.
Ik denk dat ik de plaat inmiddels een keer of 10 heb beluisterd en ik word nog steeds alle kanten op geslingerd door de muziek van Julia Holter. De ene keer vind ik het prachtig, de volgende keer verschrikkelijk en meestal hoor ik nog steeds maar de helft van alles wat er gebeurt op de nieuwe plaat van de muzikante uit Los Angeles. Op haar vorige plaat was er de smakelijke verleiding van een beproefd maar smaakvol geherinterpreteerd gerecht. De nieuwe plaat valt de smaakpapillen continu aan met nieuwe smaaksensaties en het gaat allemaal zo snel dat de hersenen het nauwelijks kunnen verwerken. Dat hier en topchef aan het werk is, is echter zonneklaar. Klaar ben ik voorlopig nog niet met deze unieke plaat van een muzikante die volop durft te experimenteren en wederom respect afdwingt. Erwin Zijleman
De digitale versie van de nieuwe plaat van Julia Holter is ook verkrijgbaar via haar bandcamp pagina: https://juliaholter.bandcamp.com/album/aviary.