Veertig jaar geleden kon ik er niet zo veel mee, maar bij de hernieuwde kennismaking met Joy Division’s Closer kan ik alleen maar concluderen dat het een prachtplaat is
Veertig jaar geleden verscheen Closer, het tweede album van de Britse band Jo Division. Zanger Ian Curtis zou de release niet meer mee maken, wat het album nog wat extra lading mee gaf. Closer was me veertig jaar geleden veel te donker of zelfs deprimerend, maar wat is het een prachtalbum. De drums, de bassen, de gitaren, de synths; alles vormt een blauwdruk voor veel muziek die in de jaren 80 gemaakt zou worden. En dan is er ook nog de bijna wanhopige zang van Ian Curtis. Ik kon er veertig jaar geleden niet veel mee, maar inmiddels vind ik het echt prachtig. Zijn die reissues er toch niet helemaal voor niets, want dit album moet je gehoord hebben.
Ik heb de platen van Joy Division ook nooit meer uit de platenkast gehaald, maar ze kregen deze week wel gezelschap van de reissue van Closer, dat dit jaar zijn veertigste verjaardag viert. Ian Curtis zou de geboorte van het album niet eens meer mee maken, want hij maakte een eind aan zijn leven voordat Closer het daglicht zag.
Ik heb het album voor mijn gevoel maar een paar keer beluisterd, maar het moet vaker zijn geweest, want zodra de eerste noten van het nieuwe vinyl uit de speakers kwamen, was het een feest van herkenning, al gaan Joy Division en feest eigenlijk niet samen. Openingstrack Atrocity Exhibition joeg me veertig jaar geleden direct op de kast, maar wat is het goed. De roffelende drums van Stephen Morris (die vorig jaar een prachtig boek schreef over zijn jaren in Joy Division), de diepe baslijnen van Peter Hook, de zwaar vervormde gitaren van Bernard Albrecht en de aardedonkere zang van Ian Curtis; het valt voor mij opeens allemaal op zijn plek, net als de al even mooie als ruwe productie van de legendarische Martin Hannett.
Wat mij veertig jaar geleden niet wist te raken, komt nu opeens hard binnen. In muzikaal opzicht is het spannend maar ook uiterst trefzeker en in de stem van Ian Curtis hoor je de ellende en de wanhoop. Het is een prachtig begin van een album dat al veertig jaar een klassieker is, maar nu ook voor mij dit predicaat verdient.
Closer vervolgt met het lichtvoetigere Isolation dat nog steeds opvalt door diepe bassen, maar de roffelende drums heeft verruild voor een strak ritme en de vervormde gitaren voor wat kleurigere synths. Ian Curtis klinkt ook net wat opgewekter, al is dat in zijn geval een relatief begrip. Passover is wat meer ingetogen en stemmiger, met een wat subtielere instrumentatie en bijzonder indringende vocalen. Colony is weer wat steviger, maar waar ik de track 40 jaar geleden nauwelijks kon verdragen is het nu vooral indrukwekkend.
A Means To An End is zowaar dansbaar en brengt direct herinneringen naar de doomy dansvloeren van de jaren 80 naar boven. Heart And Soul is wat experimenteler, maar is ook een blauwdruk voor de betere 80s new wave, net als Twenty Four Hours dat klinkt als de jonge Simple Minds met levenservaring. The Eternal klinkt weer totaal anders. Donkerder, ingetogener en bijna sereen wanneer de stem van Ian Curtis, die opeens minder gedeprimeerd klinkt wordt begeleid door piano, waarna het door synths gedomineerde Decades fraai afsluit met een vleugje Kraftwerk en de indringende laatste noten van Ian Curtis.
Ik had er veertig jaar geleden maar weinig mee, maar vind het nu allemaal even mooi en indrukwekkend. Toch ook nog maar eens naar Unknown Pleasures luisteren, want daarvan heb ik de reissue vorig jaar nog laten liggen. Erwin Zijleman
De 40th Anniversary Edition van Closer van Joy Division is verkrijgbaar via de Mania webshop: