13 december 2009

Charlotte Gainsbourg - IRM

Het gevaar van het opstellen van jaarlijstjes voordat het jaar echt helemaal om is, is dat er op de valreep altijd nog een plaat op kan duiken die het met veel pijn en moeite samengestelde lijstje weer op zijn kop zet. Het overkomt me eerlijk gezegd vrijwel ieder jaar en 2009 vormt hierop geen uitzondering. Deze week ligt immers, toch wel enigszins onverwacht, de nieuwe plaat van Charlotte Gainsbourg in de winkel. De dochter van Serge Gainsbourg leek lange tijd te kiezen voor een carrière als actrice en was bovendien geruime tijd uitgeschakeld door een ongelukkige val die ze maakte bij het waterskiën, maar ruim 3 jaar na het uitstekende 5:55 komt de Française dan toch met een nieuwe plaat op de proppen. IRM is Frans voor MRI en verwijst naar de vele keren dat Charlotte Gainsbourg, na haar ongeval, door de MRI scanner werd gehaald, hetgeen intense en wisselende emoties met zich meebracht, maar tegelijkertijd opvallende klanken in haar hoofd deed opborrelen. Waar Charlotte Gainsbourg zich op haar vorige plaat nog liet bijstaan door de heren van Air, heeft ze dit keer een beroep gedaan op een nog veel aansprekendere muzikale metgezel. Drijvende kracht achter IRM is namelijk niemand minder dan Beck. IRM heeft niet veel luisterbeurten nodig om te kunnen concluderen dat Beck nadrukkelijk zijn stempel heeft gedrukt op deze plaat, waarop hij tekent voor de productie en een belangrijk deel van de muziek en de teksten, en er bovendien in is geslaagd om het beste in Charlotte Gainsbourg naar boven te halen. IRM is een deels Engelstalige en deels Franstalige plaat die de zwoele, vaak wat hese, stem van Charlotte Gainsbourg als constante factor heeft. Charlotte Gainsbourg is dankzij haar genen het ultieme Franse zuchtmeisje, maar schikt zich op IRM maar een enkele keer in deze rol. Dat is aan de ene kant jammer, maar aan de andere kant levert het wel een buitengewoon avontuurlijke plaat op die vooralsnog maar aan zeggingskracht blijft winnen. IRM valt op door het avontuurlijke klankentapijt (variërend van een monotoon geluid dat lijkt op dat van de MRI scan tot het volle geluid dat we kennen van Beck), de fraaie strijkers en de bijzondere percussie. IRM is, in tegenstelling tot zijn voorganger, geen plaat om bij weg te dromen, maar juist een plaat die je volledige aandacht vraagt. Alleen dan hoor je hoeveel kanten IRM op schiet, hoe fraai de productie van Beck is en hoe aangenaam Charlotte Gainsbourg eigenlijk zingt. Er is de afgelopen jaren wel eens getwijfeld aan de muzikale kwaliteiten van Charlotte Gainsbourg, maar wat mij betreft verwijst ze deze twijfels met IRM op indrukwekkende wijze naar het rijk der fabelen; dit overigens zonder te ontkennen dat Beck een flinke vinger in de pap had. IRM is een verrassend sterke plaat en wat mij betreft een prachtig slotakkoord van een toch wel bijzonder muziekjaar 2009. Erwin Zijleman