01 maart 2010

Joanna Newsom - Have One On Me

Met haar opvallende debuut The Milk-Eyed Mender groeide Joanna Newsom een paar jaar geleden, toch wel enigszins verrassend, uit tot één van de vaandeldragers van de nieuwe folkies. The Milk-Eyed Mender citeerde nadrukkelijk uit de op dat moment populaire Appalachen folk, maar klonk totaal anders dan de muziek van haar soortgenoten. Op het samen met Steve Albini, Van Dyke Parks en Jim O’Rourke gemaakte en bij vlagen loodzware Ys (2006) deed Joanna Newsom nog altijd geen concessies en verbaasde ze opnieuw met nauwelijks te classificeren en dit keer opvallend rijk georkestreerde muziek, waarin haar betoverende harpspel en bijzondere (en zeker niet door iedereen gewaardeerde) stem nog altijd de belangrijkste ingrediënten waren. De afgelopen jaren was het betrekkelijk stil rond de Amerikaanse, maar met Have One On Me is Joanna Newsom weer helemaal terug. Have One On Me bestaat uit drie cd’s (!) en bevat in totaal ruim twee uur muziek. Het is muziek die, al is het maar vanwege de prominente rol voor de harp, onmiskenbaar het stempel van Joanna Newsom bevat, maar die tegelijkertijd flink afstand neemt van zijn twee voorgangers. Joanna Newsom heeft de afgelopen drie jaar kennelijk niet stil gezeten en vuurt nu in één keer drie jaar niet misselijke muzikale progressie op ons af. Op het Internet lees ik tot dusver vooral het advies om Have One On Me gedoseerd tot je te nemen, maar met die aanbeveling ben ik het niet eens. Have On One Me is wat mij betreft juist een plaat waarin je moet verdrinken. Een plaat die je net zo lang moet ondergaan tot je niet meer zonder kunt. Dat was bij The Milk-Eyed Mender en Ys niet altijd een makkelijke opgave en ook Have One On Me is zeker geen makkelijke plaat, al is de muziek van Joanna Newsom nog niet eerder zo toegankelijk geweest als op Have One On Me. Op Have One On Me bestrijkt Joanna Newsom een opvallend breed palet aan stijlen. Hieronder Appalachen folk, psych-folk, Britse folk, LA Canyon folk, maar ook jazz, rock en pure pop. Het is nog altijd muziek die nauwelijks is te vergelijken met de muziek van anderen, maar als ik een naam moet noemen is wat mij betreft alleen die van Kate Bush enigszins treffend. Vergeleken met haar vorige platen is Joanna Newsom op Have One On Me beter gaan zingen (al blijft haar stem er een die lang niet iedereen zal kunnen waarderen) en schrijft ze nu songs die nog altijd eigenzinnig zijn, maar die tegelijkertijd aansluiting moeten kunnen vinden bij een veel breder publiek. Waar je als luisteraar tot dusver altijd een buitenstaander bleef in de wereld van Joanna Newsom, sleurt Have One On Me je onmiddellijk Joanna Newsom’s wereld in, waarna de plaat eigenlijk pas begint met groeien. Op voorhand leek het uitbrengen van twee uur muziek me een extreme vorm van zelfoverschatting, maar inmiddels moet ik concluderen dat Joanna Newsom op Have One On Me 123 minuten en 57 seconden lang muziek maakt die er toe doet en die vooralsnog alleen maar beter wordt. Have One On Me is een ongelooflijk knappe en bijzondere plaat van een singer-songwriter die de afgelopen jaren al uitgeroeide tot cultheld, maar met deze plaat onmiddellijk moet worden toegevoegd aan het lijstje met de meest aansprekende muzikanten van het moment. Have On One Me heeft alles wat nodig is om uit te groeien tot een klassieker en is met afstand de beste plaat die tot dusver in 2010 is verschenen. Erwin Zijleman