Aan de andere kant heb ik de beluistering van deze laatste worp Led Zeppelin platen meer ervaren als een ontdekkingstocht dan de vorige worpen en ook dat is wat waard. Presence en In Through The Out Door had ik wel in huis, maar heb ik in het verleden nauwelijks beluisterd en Coda heb ik in 1982 zelfs in de winkel laten staan.
Het is een ontdekkingstocht geweest die de bovenstaande conclusie dat we zijn aangeland bij het mindere werk van Led Zeppelin niet onderuit heeft gehaald, maar ook de latere platen van Led Zeppelin zijn interessanter dan ik op voorhand had vermoed.
De zanger draagt daarom voornamelijk later (vanuit een rolstoel) opgenomen vocalen aan, waardoor gitarist Jimmy Page de meeste touwtjes in handen heeft. Het levert een geweldige gitaarplaat op, die wat minder veelzijdig en experimenteel is dan zijn voorgangers, maar wat mij betreft wel degelijk een vintage Led Zeppelin geluid laat horen. Presence heeft zijn mindere momenten, maar songs als Achilles Last Stand, For Your Life en Nobody’s Fault But Mine doen niet onder voor de beste songs van de band.
Jimmy Page trekt op Presence de meeste aandacht naar zich toe en strooit met riffs die het beste van de blues, de hardrock en de progrock verenigen, maar ook de ritmesectie is op dreef. Robert Plant zingt wat minder explosief dan we van hem gewend zijn, maar ook op de zang valt weinig aan te merken. Presence was voor mij een redelijk onbekende Led Zeppelin plaat, maar het is er zeker een die de moeite waard is.
Vergeleken met al zijn voorgangers laat In Through The Out Door een duidelijk ander geluid horen. De ritmesectie die altijd genoegen moest nemen met een rol op de achtergrond staat dit keer vooraan in de mix, waarin ook verrassend veel (door John Paul Jones bespeelde) synths opduiken.
In Through The Out Door heeft een opvallend groots en zwaar aangezet geluid, waarin de rauwe gitaren van Jimmy Page en de getergde vocalen van Robert Plant uitstekend gedijen. Zeker niet alle songs op de plaat zijn even sterk, maar ze hebben de tand des tijd redelijk goed doorstaan, waardoor de plaat nu niet eens zo heel veel achter blijft bij de grote platen van de band.
In Through The Outdoor was uiteindelijk de zwanenzang van één van de grootste rockbands aller tijden, maar uitgeblust klinkt Led Zeppelin nog zeker niet. Zeker in openingstrack In The Evening, het van bijzondere ritmes voorziene Fool In The Rain en het slepende All My Love klinkt Led Zeppelin gedreven en maakt het muziek die er ook een aantal decennia later nog toe doet. Bovendien laat de plaat goed horen hoe goed drummer John Bonham eigenlijk was.
Aan het eind van 1982 verscheen nog Coda; een verzameling restjes. Ik liet de plaat destijds in de winkel staan en dat was achteraf bezien niet heel verstandig.
Coda bevat immers restjes uit de hele loopbaan van de band en in een aantal gevallen zijn het restjes die niet hadden misstaan op de klassiekers die de band heeft uitgebracht.
Coda laat alle kanten van Led Zeppelin horen en onderstreept dat de band behoort tot de kroonjuwelen van de rockmuziek. Omdat het uiteindelijk toch een verzameling restjes is, is de plaat wat minder consistent dan Presence of In Through The Out Door, maar wat staat er veel moois op. Net als alle andere reissues is de nieuwe versie van Coda voorzien van flink wat bonus-tracks en kun je het zo bont maken als je zelf wilt. Ik vind zelf de remasters van de originele versies voldoende, maar voor de ware fan zijn er rijk uitgevoerde box-sets. Erwin Zijleman