In de herfst van 1993 verscheen Painful van de uit Hoboken, New Jersey afkomstige band Yo La Tengo. Painful was al de zesde plaat van de band, maar het was de eerste plaat die in bredere kring aandacht trok. Painful is bovendien nog altijd één van de betere, zo niet de beste plaat van Yo La Tengo.
Om de 21e verjaardag van Painful en bovendien het 30-jarige bestaan van de band te vieren, verscheen deze week Extra Painful.
Extra Painful bestaat uit een geremasterde versie van de plaat uit 1993 en een bonus bestaande uit demo’s, live-tracks en outtakes. Het bonus-materiaal doet me niet zo gek veel, al is het zeker niet slecht, maar wat is Painful nog altijd een geweldige plaat.
Tot Painful was Yo La Tengo een band die zich nadrukkelijk liet beïnvloeden door The Velvet Underground, maar op Painful slaat de band haar vleugels uit in meerdere richtingen.
Painful opent met een dromerige track die citeert uit de op dat moment net opgedoken dreampop, maar aan de langzaam aanzwellende gitaren hoor je al dat de muziek van Yo La Tengo ook gaat uitbarsten.
Het is nog altijd prachtig hoe Yo La Tengo de spanning opbouwt in haar muziek. De dromerige tracks op Painful klinken als de periode vlak voor een onweersbui. Het is nog prachtig weer, maar het begint te rommelen. Je weet dat de hemel ieder moment kan openscheuren, maar toch komt het als een verrassing. Ik heb de openingstrack van Painful in het verleden minstens tientallen keren gehoord, maar toch had de track me weer onmiddellijk te pakken; ruim zeven minuten lang.
Het geldt ook voor de stevigere gitaartracks die volgen. Het zijn tracks die aansluiten bij de shoegaze van het moment van de release van Painful, maar de stevigere muziek van Yo La Tengo sluit nog veel beter aan bij de noise-rock van Sonic Youth. Ook als Yo la Tengo kiest voor stevigere gitaren en betrekkelijk toegankelijke songstructuren houdt de muziek van de band iets looms en dromerigs.
Het is iets looms en dromerigs dat af en toe tijdelijk wordt onderbroken door scheurende gitaren, wat ook de stevigere songs van Yo La Tengo voorziet van dynamiek. Net zoals de dromerige en vaak wat psychedelische of juist de bijna folky tracks worden voorzien van bijzondere accenten die de muziek van Yo La Tengo een spannend en geheel eigen geluid geven.
Painful is inmiddels 21 jaar oud, maar in tegenstelling tot veel andere platen uit deze periode klinkt de beste plaat van Yo La Tengo nog geen moment gedateerd. Ik had de plaat al zeker tien jaar niet meer gehoord, maar het was direct weer een feest van herkenning.
Yo La Tengo zou na Painful nog een aantal hele goede platen maken en is nog steeds actief, maar Painful blijkt, zeker achteraf gezien van een zeldzame klasse (al vind ik persoonlijk And Then Nothing Turned Itself Inside-Out uit 2000 vrijwel net zo goed).
Painful is een plaat vol songs die maar blijven intrigeren, een plaat met geweldig gitaarwerk en een plaat met een unieke, en als je het mij vraagt betoverende, sfeer, vol onderhuidse spanning. Iedereen die de plaat kent maar lang niet meer heeft gehoord zal verrast zijn door de kracht en urgentie. Iedereen die de plaat niet kent, zal Extra Painful binnenhalen als een meesterwerk, want dat is het. Erwin Zijleman
3 cd's 
3 LP's