Vraag een muziekliefhebber in Engeland naar de beste en meest invloedrijke bands uit de late jaren 70 en vroege jaren 80 en ik weet bijna zeker dat hij of zij The Jam zal noemen. Stel dezelfde vraag aan een Nederlandse muziekliefhebber en ik weet bijna zeker dat hij of zij The Jam niet zal noemen.
In Nederland moesten we nooit zoveel hebben van de band van Rick Buckler, Bruce Foxton en Paul Weller. Wanneer in Engeland een nieuwe release van The Jam zorgde voor hysterische toestanden haalden we in Nederland onze schouders op. Wanneer de Engelse critici strooiden met superlatieven waren we in Nederland zeer zuinig met positieve woorden. En toen The Jam in 1980 The Jam Pinkpop mocht afsluiten, gingen de meeste Nederlanders alvast naar huis, want het was natuurlijk een takkeneind vanuit Geleen.
Ik heb me hier zelf ook schuldig aan gemaakt en heb de schade nooit helemaal ingehaald. Natuurlijk heb ik ver na het uit elkaar vallen van The Jam wel eens een verzamelaar van de band in huis gehaald, maar ik kan me niet herinneren dat ik ooit een regulier album van de band van de eerste tot de laatste noot heb beluisterd.
Het is er vorige week toch nog van gekomen, want toen verscheen de re-issue van Setting Sons, de vierde plaat van de band uit Engeland. Setting Sons verscheen in 1979 en was de opvolger van het in 1978 verschenen All Mod Cons, dat in Engeland had gezorgd voor de definitieve doorbraak van The Jam. Setting Sons zorgde ook voor succes in de Verenigde Staten, maar in Nederland deed de plaat niet veel.
Het is achteraf bezien onbegrijpelijk, want wat is Setting Sons een goede plaat. Een waanzinnig goede plaat zelfs. De originele versie van Setting Sons bevat 10 songs en het zijn 10 songs die behoren tot het beste dat in de Britse muziekgeschiedenis is gemaakt. The Jam debuteerde in het jaar van de punk (1977) en invloeden uit de punk zijn ook op Setting Sons nog nadrukkelijk aanwezig. De plaat citeert echter ook nadrukkelijk uit de archieven van de Britse popmuziek en met name uit de archieven van The Kinks.
Op Setting Sons maakt The Jam gitaarpop die is teruggebracht tot de essentie. Gitaar, bas, drums en vocalen, meer is er niet nodig voor de popsong met een kop en een staart (al duiken ook een keer strijkers op). Meer is er niet nodig voor een popsong die na één keer horen voorgoed in het geheugen is opgeslagen.
De ritmesectie is superstrak, terwijl het gitaarwerk van Paul Weller verrassend gevarieerd is. Hierbovenop komen de gedreven vocalen van diezelfde Paul Weller, de ijzersterke melodieën en de onweerstaanbare refreinen.
Setting Sons is in alle opzichten een klassieker. Een plaat die in geen enkele platenkast mag ontbreken, een plaat die niet onder doet voor die van de beste Britse bands uit de jaren 60, 70, 80 en 90. De luxe versie van de re-issue van Setting Sons bevat heel veel extra materiaal (waaronder al even overtuigend live-materiaal), maar de 10 songs van het origineel maken uiteindelijk de meeste indruk. Het is natuurlijk belachelijk laat, maar Setting Sons schaar ik alsnog onder de meesterwerken van de jaren 70. Dat zouden meer mensen moeten doen, zeker in Nederland. Erwin Zijleman
cd LP Super Deluxe