Is er het afgelopen jaar een plaat verschenen waar ik zo naar heb uitgekeken als naar The Idler Wheel Is Wiser Than The Driver of The Screw And Whipping Cords Will Serve You More Than Ropes Will Ever Do (vanaf nu The Idler Wheel) van Fiona Apple? Ik denk het eigenlijk niet. Fiona Apple overrompelde me 16 jaar geleden met het prachtige Tidal en deed dat drie jaar later nog eens dunnetjes over met het misschien nog wel mooiere When the Pawn Hits .. (de complete titel was nog een stuk langer dan die van The Idler Wheel). Hierna leerde ik dat je soms lang op een Fiona Apple plaat moet wachten, want pas zes jaar later verscheen Extraordinary Machine; het derde meesterwerk van de singer-songwriter uit New York. Inmiddels zijn we weer zeven jaar verder en ligt dan eindelijk de vierde plaat van Fiona Apple in de winkel. The Idler Wheel is zeker geen makkelijke plaat. Aan de ene kant is het een typische Fiona Apple plaat, want zowel haar donkere en emotievolle stemgeluid als haar minstens even donkere pianoklanken (Fiona Apple gebruikt maar zelden de rechterkant van het klavier) herken je uit duizenden. Het zijn met name de songs die dit keer een stuk complexer in elkaar steken. Redelijk toegankelijke delen waarin de stem van Fiona Apple en haar stemmige pianospel domineren, worden afgewisseld met delen waarin complexe ritmes, onverwachte wendingen en niet alledaagse zang de toon zetten. The Idler Wheel kost hierdoor wat meer energie dan de eerste twee platen en het deels uit behoorlijk toegankelijke songs bestaande Extraordinary Machine, maar alles wat je in The Idler Wheel stopt krijg je uiteindelijk dubbel en dwars terug. Na de vaak volle arrangementen van producer Mike Elizondo op Extraordinary Machine, is The Idler Wheel een bijna kale plaat waarop het pianospel van Fiona Apple en de opzwepende en soms wat jazzy ritmes van percussionist Charley Drayton domineren. De combinatie van de sobere maar behoorlijk complexe klanken en dit keer bijzonder indringende vocalen (Fiona Apple was al niet bang voor flink wat emotie in haar muziek, maar gaat nu nog een flinke stap verder) zorgt voor een serie songs die in eerste instantie vooral intrigeren, maar je uiteindelijk genadeloos opslokken. Ik geef eerlijk toe dat ik bij eerste beluistering wat teleurgesteld was in The Idler Wheel, maar nu ik de plaat flink wat keren heb gehoord ben ik zwaar verslaafd aan de nieuwe plaat van Fiona Apple en vind ik hem alleen maar beter worden. Fiona Apple deed op Tidal, When The Pawn... en Extraordinary Machine al precies waar ze zelf zin in had en doet dat op The Idler Wheel in nog veel sterkere mate. Het levert een buitengewoon fascinerende plaat op die waarschijnlijk niet in de smaak zal vallen bij een groot publiek, maar liefhebbers van eigenzinnige popmuziek vol avontuur, bezwering en toverkracht hebben al heel lang geen plaat meer gehoord die zo goed is als The Idler Wheel. The Idler Wheel is het vierde meesterwerk van Fiona Apple en met afstand de beste plaat van dit moment. Er zit vandaag geen krent in de pop maar een ruwe diamant van een enorme omvang die na iedere slijpbeurt mooier en indrukwekkender wordt. Wat een prachtplaat. Erwin Zijleman
