Zola Jesus - Conatus

Zola Jesus is het alter ego van de uit Madison, Wisconsin, afkomstige Nika Roza Danilova (inderdaad meer een naam voor een tennisster dan voor een muzikant). Vorig jaar maakte de Amerikaanse met Russische voorouders een goede indruk met het veelbelovende Stridulum II. Dit jaar maakt Zola Jesus de belofte helemaal waar met haar nieuwe plaat Conatus. Stridulum II vond ik zelf een interessante en bij vlagen hele mooie plaat, maar als geheel vond ik het toch wat te zwaar op de hand en te overweldigend om met enige regelmaat te beluisteren. Ook Conatus is zeker geen makkelijke plaat, maar op één of andere manier kost het me dit keer helemaal geen moeite om de plaat volledig te beluisteren en zet ik hem met enige regelmatig zelfs gewoon nog een keer op. Ook het geluid van Conatus wordt weer voor een belangrijk deel bepaald door de imposante stem van Zola Jesus. Het is een stem als een misthoorn, die me persoonlijk meer dan eens doet denken aan Siouxsie Sioux en Diamanda Galás, maar ook de stemmen van Elizabeth Frazer (Cocteau Twins), Sinéad O'Connor, Soap & Skin en Fever Ray liggen constant op de loer. Zola Jesus zingt op Conatus meer ingetogen dan op haar vorige plaat, al is dat in haar geval maar relatief. De imposante vocalen worden voornamelijk begeleid door aan de ene kant strakke drums en beats en aan de andere kant atmosferische klanken die zowel elektronisch (synths) als organisch (strijkers) van aard zijn. Het is een combinatie die geweldig uitpakt. Conatus is een bezwerende en betoverende plaat die je met speels gemak weet in te pakken. Wat de muziek van Zola Jesus zo fascinerend maakt is, naast de fantastische zang, de bijna merkwaardige mix van stijlen. Conatus haalt haar inspiratie deels uit de klassieke muziek, maar flirt hiernaast net zo makkelijk met avant garde, gothic en industrial als met synthpop, electronica en pure pop. Conatus ligt hierdoor makkelijk in het gehoor dan zijn voorganger, maar biedt nog altijd meer dan voldoende diepgang en avontuur. Dit is deels de verdienste van het toegankelijkere klankentapijt op Conatus, maar ook de meer gedoseerde wijze waarop Zola Jesus haar stem gebruikt speelt een belangrijke rol. Zola Jesus galmt niet langer continu als een operazangeres, maar klinkt net zo makkelijk als elektro queen of in haar uppie als Stevie Nicks en Christine McVie tijdens de hoogtijdagen van Fleetwood Mac. Het ene moment blaast ze je omver om je vervolgens teder op te tillen en mee te voeren naar surrealistisch aandoende omgevingen die zowel wonderschoon als angstaanjagend zijn. Op basis van Stridulum II verwachte ik mooie dingen van Zola Jesus, maar Conatus overtreft mijn stoutste verwachtingen. Absoluut een van de meest intrigerende releases van het afgelopen jaar en hierdoor nadrukkelijk een jaarlijstjeskandidaat. Erwin Zijleman