Nirvana - In Utero, Deluxe Edition

Toen In Utero in september 1993 verscheen was Nirvana op sterven na dood. De tour die volgde op de release van plaat werd geteisterd door incidenten, die vaak op het conto van Kurt Cobain konden worden geschreven. Een half jaar na de release van de plaat maakte Cobain een eind aan zijn leven en was het definitief gedaan met één van de beste en meest invloedrijke rockbands van de laatste decennia. In Utero was uiteindelijk een stuk minder succesvol dan voorganger Nevermind en ontbreekt. toch wel tot mijn verbazing, in menig goed gevulde platenkast (waarin de Unplugged plaat die een jaar na In Utero verscheen vaak weer wel is te vinden). Dat is zonde, want In Utero is een geweldige plaat, die wat mij betreft niet onder doet voor Nevermind.  Voor iedereen die hem niet in huis heeft is er echter goed nieuws, want precies 20 jaar na de release verschijnt de plaat in een luxe editie. Hoe luxe je het wil maken kun je zelf bepalen, want er zijn versies voor iedere beurs, variërend van de geremasterde versie van de plaat, tot een 2-cd (of 3 LP)  versie met bonustracks of zelfs een 3-cd+DVD versie met ook nog eens flink wat interessant live-materiaal. Welke versie je ook kiest, het is eigenlijk altijd goed, al draait het natuurlijk allemaal om de hoofdmoot: In Utero. Ondanks het feit dat het opnameproces uiterst moeizaam verliep (dat de productie van Steve Albini op het laatste moment voor een deel werd vervangen door een wat dynamischere mix van Scott Litt was nog het kleinste probleem) laat In Utero een band in een grootse vorm horen. Iedereen die dacht dat Nirvana na het commerciële succes van Nevermind flink wat concessies zou doen komt bedrogen uit. In Utero is een rauwe plaat met een flink aantal geweldige songs. Het is ook een aardedonkere plaat; hier en daar zelfs zo donker  dat de plaat is te beluisteren als de “suicide note” van Kurt Cobain. De songs op de plaat zijn niet alleen donker, maar ook zeer indringend en soms zelfs beklemmend. Van de originele plaat zorgt toenmalige afsluiter All Apologies bij mij nog altijd voor het meeste kippenvel, maar ook de andere tracks op de plaat hebben in de afgelopen twintig jaar eerder aan kracht en urgentie gewonnen dan verloren. De cd’s met bonus-tracks laten alternatieve mixen en demo’s horen. Hier en daar de moeite waard, al vind ik persoonlijk de oorspronkelijke mix niet zo verkeerd. Het live-materiaal is interessanter. De laatste tour van Nirvana is in de geschiedenisboeken terecht gekomen als een aaneenschakeling van ellende en drama, maar zo af en toe liet de band toch ook grootse dingen horen op het podium. In Utero stond uiteindelijk volledig in de schaduw van de trieste dood van Kurt Cobain, maar verdient 20 jaar na de oorspronkelijke release meer eer. In Utero behoort immers tot de beste rockplaten uit de jaren 90 en is sindsdien niet al te vaak meer benaderd of overtroffen. Verdient daarom, naast Nevermind, een plekje in iedere platenkast. Erwin Zijleman