Tonnie Dieleman maakte de afgelopen jaren minstens twee buitengewoon fascinerende platen. Het zijn platen waar ik in eerste instantie niets van begreep, maar uiteindelijk hadden ze me te pakken en lieten ze me genieten van totale onthaasting. komma doet na enige gewenning precies hetzelfde. Eerst met nog enigszins grijpbare popliedjes vol melancholie en schoonheid en later met vervreemdende, donkere en zelfs wat onheilspellende soundscapes, waar je langzaam maar zeker steeds meer moois in gaat horen. Niet iedereen zal ontvankelijk zijn voor de bijzondere schoonheid van de muziek van Broeder Dieleman, maar iedereen die het wel is heeft er weer een soundtrack bij waarmee je moeiteloos kunt ontsnappen aan het leven van alledag.
Van Gloria uit 2014 ontdekte ik de schoonheid pas na talloze keren luisteren en na flink buiten de eigen comfort zone bewegen en ook het eind 2015 verschenen Uut De Bron raakte me pas nadat ik het talloze keren had geprobeerd.
Met name Uut De Bron vond ik uiteindelijk echter een bescheiden meesterwerk en bovendien een plaat die uitnodigde tot volledig onthaasten, wat in deze hectische tijden zo nu en dan erg verstandig en aangenaam is.
Uut De Bron trok niet alleen de aandacht met unieke muziek, maar was ook nog eens fraai verpakt in een intrigerend boekwerk. Met komma gooit Broeder Dieleman er nog een schepje bovenop qua verpakking. De cd’s of LP’s zijn verstopt in een bijzonder fraai uitgevoerd fotoboek met mooie plaatjes van het Zeeuws-Vlaanderen dat Tonnie Dieleman zo dierbaar is. Het draagt ongetwijfeld bij aan het luisterplezier, maar ook zonder het boekwerk heeft komma me uiteindelijk toch weer overtuigd.
Op komma horen we het inmiddels bekende Broeder Dieleman geluid, al slaat Tonnie Dieleman op zijn nieuwe plaat ook weer nieuwe wegen in. komma opent vertrouwd met ingetogen getokkel, kabbelend pianospel, natuurgeluiden, de bijzondere stem van Tonnie Dieleman en zijn voor ‘westerlingen’ nauwelijks te begrijpen dialect.
Veel van de songs op het eerste deel van komma zijn echter net wat voller ingekleurd en bevatten ook volop bijdragen van percussie en blazers. Het zorgt ervoor dat komma een wat minder lome plaat is dan zijn voorganger, maar Broeder Dieleman blijft muziek maken die flink afstand neemt van onze door technologie opgejaagde samenleving.
Het eerste deel van komma bevat nog redelijk conventionele songs, al is dat in het geval van Broeder Dieleman een relatief begrip. Het zijn songs die zich bewegen zoals de wind zich beweegt. Soms als een langzaam briesje, dan even wat stormachtiger, maar de wind kan ook zomaar gaan liggen of opeens draaien.
komma eert net als zijn voorganger het Zeeuws-Vlaamse landschap en de bewaard gebleven cultuur, maar het is geen probleem om je eigen beelden te verzinnen bij de bijzondere songs van Broeder Dieleman, die bij herhaalde beluistering aan kracht blijven winnen.
Het geldt wat mij betreft nog in veel sterkere mate voor de twee lange instrumentale tracks op het tweede deel van de plaat. Ruim een half uur betovert Broeder Dieleman met donkere en weemoedige klanken, maar ondertussen fluisteren de vogeltjes en kabbelt het water. Het zijn zeker geen makkelijke klanken, maar net als op Uut De Bron zijn het klanken die je compleet tot rust brengen, maar die ook steeds weer nieuwsgierig maken naar hetgeen dat komen gaat.
komma laat zo twee kanten van de muzikant Tonnie Dieleman horen en het zijn twee kanten die hun gelijke niet kennen. Eenmaal gewend aan komma is het een plaat vol zeggingskracht en verbeelding, maar man wat moest ik er weer lang aan wennen en wat ben ik blij dat ik er de tijd voor heb genomen. Erwin Zijleman
komma van Broeder Dieleman is verkrijgbaar via de bandcamp pagina van Snowstar Records: https://snowstar.bandcamp.com/album/komma.