Bob Marley maakte samen met zijn band The Wailers twee legendarische live-platen. Het in 1975 verschenen Live! betekende de definitieve doorbraak van de Jamaicaan, terwijl het uit 1978 stammende Babylon By Bus de boeken in is gegaan als één van de beste live-albums aller tijden. Deze twee inmiddels tot klassiekers uitgegroeide platen krijgen nu gezelschap van een derde live-plaat: Live Forever. Het op 23 september 1980 in The Stanley Theatre in Pittsburgh, Pennsylvania, opgenomen Live Forever is een registratie van het laatste concert dat Bob Marley gaf. Vanwege de slopende ziekte die hem een half jaar later fataal zou worden had Marley het restant van zijn Amerikaanse toer moeten annuleren, maar op 23 september stond hij nog eenmaal verzwakt maar strijdlustig op het podium. De tracklist van Live Forever overlapt voor een deel met die van Live! en Babylon By Bus, maar voegt vanwege een flink aantal songs van het eerder in 1980 verschenen Uprising (achteraf bezien een van de betere platen van Bob Marley & The Wailers) ook zeker wat toe aan de andere twee live-albums. Ook in muzikaal opzicht klinkt Live Forever net wat anders dan zijn twee voorgangers. Veel songs hebben, waarschijnlijk mede door de fysieke conditie van Bob Marley, een wat meer laid-back arrangement meegekregen, maar hiertegenover staan een aantal songs die juist wat steviger rocken. Hoewel de opnames op Live Forever inmiddels ruim 30 jaar oud zijn, valt op hoe eigentijds en urgent de muziek van Bob Marley nog altijd klinkt. Ik ben zeker geen reggae kenner maar durf toch wel te beweren dat Marley en zijn Wailers behoren tot het beste dat het genre heeft voortgebracht. In eerste instantie mistte ik op de eindelijk officieel uitgebrachte opnames van het afscheidsconcert van Bob Marley de rauwe energie van Live! en de geoliede soulvolle machine van Babylon By Bus, maar Live Forever heeft zeker zijn sterke punten. The Wailers laten wederom horen dat ze zowel binnen de traditionele kaders van de reggae als ver daarbuiten uitstekend uit de voeten kunnen, de zang van Bob Marley is misschien iets minder krachtig maar nog altijd van hoog niveau en tussen de 20 tracks op deze uit twee cd’s bestaande live-plaat vind je een respectabel aantal klassiekers, waaronder uiteraard publieksfavorieten als No Woman No Cry, Get Up Stand Up en Exodus. Helemaal objectief bezien blijft Live Forever waarschijnlijk net iets achter bij Live! en Babylon By Bus, maar wanneer je het verhaal achter de plaat meeneemt in de overweging kun je alleen maar concluderen dat Live Forever de derde klassieke live-plaat in het oeuvre van Bob Marley & The Wailers is. Ik heb geen idee waarom we er ruim 30 jaar op hebben moeten wachten, maar ik ben er blij mee. Erwin Zijleman