In mijn beleving werd In The Aeroplane Over The Sea van Neutral Milk Hotel in 1998 wat lauwtjes ontvangen, maar 25 jaar later wordt het album geschaard onder de beste en meest invloedrijke albums van de jaren 90. Of Neutral Milk Hotel echt veel nieuwe bands heeft geïnspireerd weet ik niet, maar over de kwaliteit van In The Aeroplane Over The Sea heb ik geen twijfels, al blijft het een krankzinnig album. Het is een album dat met één been in de jaren 60 en met één been in de jaren 90 staat en dat wat mij betreft klinkt als geen enkel ander album. 60s psychedelica en folk worden gecombineerd met gruizige 90s indierock en een beetje lo-fi, maar onlogisch klinkt het geen moment. Uniek album.
Sinds deze week ligt de box-set The Collected Works Of Neutral Milk Hotel in de winkel. Het is een box-set die een jaar of twintig geleden al kon worden aangeschaft via de website van de band en het is een opvallend lijvige en hierdoor dure box-set voor een band die gedurende haar bestaan eigenlijk maar twee albums maakte. Neutral Milk Hotel werd opgericht in 1989 en werd pas in 2015 officieel ontbonden, maar de teller van de discografie van de band bleef vanaf 1998 op twee albums steken.
Neutral Milk Hotel was een van de eerste bands op het roemruchte Elephant 6 label en debuteerde in 1996 met On Avery Island. Het is een album dat op mij destijds zeker geen onuitwisbare indruk maakte. Neutral Milk Hotel maakte op haar debuutalbum wat psychedelisch aandoende muziek met zowel invloeden uit het verre verleden als invloeden van dat moment. Veel songs op het album herinneren in de basis aan de psychedelische popmuziek uit de jaren 60, maar door het opvallend gruizige gitaargeluid en het randje lo-fi in de muziek van de band, was het ook een typisch jaren 90 album.
Met de kennis van nu schat ik On Avery Island inmiddels een stuk hoger in dan destijds, maar het echte meesterwerk van Neutral Milk Hotel is wat mij betreft toch het in 1998 verschenen In The Aeroplane Over The Sea. Ik kan me niet herinneren dat het album in 1998 direct wist op te vallen, maar de afgelopen 25 jaar is In The Aeroplane Over The Sea uitgegroeid tot een cultalbum en is het bovendien een veelgenoemde inspiratiebron in recensies van nieuwe albums.
In The Aeroplane Over The Sea is inmiddels 25 jaar oud en het blijft wat mij betreft een buitengewoon fascinerend album. Het is ook een album dat je verafschuwt of liefhebt, want op zich begrijp ik de muziekliefhebbers die zich verbazen over alle lof voor het album. Zelf vind ik het nog altijd een geweldig album en een album dat nog niets van zijn glans heeft verloren.
Net als op haar debuutalbum vermengt Neutral Milk Hotel op In The Aeroplane Over The Sea, dat naar verluidt werd geïnspireerd door het dagboek van Anne Frank, invloeden uit de jaren 60 en 70 met invloeden uit de jaren 90. Uit de eerste twee decennia komen de invloeden uit de psychedelica en zeker ook de folk, terwijl de jaren 90 met name invloeden uit de gruizige indierock, de lo-fi en de neo-psychedelica aandragen.
Neutral Milk Hotel voegt daar nog wat bijzondere ingrediënten aan toe, waaronder de zeer expressieve en emotionele zang en de bijzonder klinkende blazers. Het klinkt niet meer zo rommelig als het debuutalbum van de band, maar ook op In The Aeroplane Over The Sea is het geluid van Neutral Milk Hotel op zijn minst bijzonder.
Over de vraag of het tweede album van Neutral Milk Hotel uiteindelijk invloedrijk is geweest zijn de meningen wat mij betreft terecht verdeeld, maar In The Aeroplane Over The Sea blijft wel een uniek album, waar ik zelf nog graag naar luister en dat ik zelf schaar onder de kroonjuwelen van de popmuziek van de jaren 90.
AllMusic.com omschrijft het album als ‘a marching band on an acid trip’ en dat is geen gekke omschrijving, al is het album een stuk toegankelijker dan de omschrijving suggereert. In The Aeroplane Over The Sea klinkt ook als Bob Dylan die in de vroege jaren 60 niet in New York is blijven hangen, maar naar San Francisco is vertrokken en daar een psychedelische garagerockband heeft gerekruteerd. De prijzige box-set van Neutral Milk Hotel laat ik graag aan me voorbij gaan, maar wat blijft In The Aeroplane Over The Sea een pareltje. Erwin Zijleman
De muziek van Neutral Milk Hotel is ook verkrijgbaar via de bandcamp pagina van de Amerikaanse band: https://neutralmilkhotel.bandcamp.com/album/in-the-aeroplane-over-the-sea.
In The Aeroplane Over The Sea van Neutral Milk Hotel is verkrijgbaar via de Mania webshop: