Ik koester de vier vorige albums van Fiona Apple en was daarom heel nieuwsgierig naar album nummer vijf. Het is een album dat hier en daar direct is onthaald met superlatieven, maar na een dag luisteren ben ik nog altijd druk bezig met het ontrafelen van alle geheimen van Fetch The Bolt Cutters. Fiona Apple maakt het je op haar nieuwe album vaak niet makkelijk, maar blijft je maar bij de strot grijpen met songs van een intensiteit om bang van te worden. Ik had geen makkelijk album verwacht van Fiona Apple, maar Fetch The Bolt Cutters blijft me maar verbazen ….. en betoveren. Een even krankzinnig als wonderschoon album.
Ik heb Fiona Apple heel hoog zitten en keek daarom op de dag van de release vol verwachting op Spotify om daar inderdaad een gloednieuw album van de Amerikaanse singer-songwriter aan te treffen. Het eerste album van Fiona Apple in acht jaar tijd.
Een paar uur na de release kwam het altijd kritische Pitchfork al met een recensie op de proppen en werd het vijfde album van Fiona Apple niet alleen onthaald met het perfecte rapportcijfer 10, maar ook omschreven als “an unyielding masterpiece” en met de woorden “no music has ever sounded quite like it”. The Guardian deed er een paar uur later nog een schepje bovenop en omschreef het album als “a glorious eruption”. Het zijn wat mij betreft omschrijvingen die ook opgaan voor de vier vorige albums van Fiona Apple, want Tidal uit 1999, When The Pawn… uit 1999, Extraordinary Machine uit 2005 en The Idler Wheel… uit 2012 reken ik tot mijn favoriete albums aller tijden.
De muziek van Fiona Apple is sinds haar debuut steeds wat minder toegankelijk geworden en die lijn trekt de singer-songwriter uit New York stevig door op haar nieuwe album. Fetch The Bolt Cutters opent met de percussie uit de video waarmee het album werd aangekondigd, maar wanneer de piano opduikt klinkt het album direct als een Fiona Apple album. Het pianospel is donker en dreigend en heeft een voorkeur voor lage tonen, terwijl de stem van Fiona Apple uit duizenden herkenbaar is, al zingt ze wel wat rauwer en onvaster dan we van haar gewend zijn en klinkt har pianospel net wat frivoler.
Dat Fiona Apple het ons met haar nieuwe album niet makkelijk gaat maken hoor je wanneer de song aan het einde steeds verder ontspoort en uiteindelijk ontaardt in totale gekte. Pitchfork refereert in haar recensie aan het werk van Yoko Ono en hoewel ik het geen pre vind herken ik het wel. Gelukkig heeft Fetch The Bolt Cutters niet al teveel Yoko Ono momenten, wat niet betekent dat het makkelijk album is, integendeel. Fiona Apple zoekt op haar nieuwe album nog wat meer de grenzen op en wisselt de typische Fiona Apple passages op met veel wilder experiment, met vaak een hoofdrol voor eigenzinnige percussie.
Net als voorganger The Idler Wheel… is Fetch The Bolt Cutters een album dat flink wat luisterbeurten nodig zal hebben om alle geheimen prijs te geven en ook na een hele dag luisteren hoor ik nog nieuwe dingen op het album. Fiona Apple maakte in haar thuisstudio in Venice Beach muziek met potten en pannen, voegt dierengeluiden toe, draagt haar teksten af en toe bijna voor en probeert geen moment te voldoen aan de conventies van de toegankelijke popsong, want ook ruwe schetsen hebben hun weg gevonden naar het album. Aan de andere kant kan de Amerikaanse muzikante ook verrassend soulvol, bluesy of jazzy en opeens weer heel toegankelijk klinken.
Het experiment op het album zal bij menigeen stevig tegen de haren in strijken, maar als liefhebber van de album van Fiona Apple ben ik wel wat gewend. Fetch The Bolt Cutters is een album om in eerste instantie met open mond naar te luisteren, maar hoe vaker je naar het album luistert, hoe meer er op zijn plek valt. Makkelijk wordt het bijna nooit, maar Fiona Apple maakt langzaam maar zeker steeds meer indruk met muziek van een enorme intensiteit en een drang tot experimenteren, die naarmate het album vordert steeds verder verwijderd raakt van de muziek die we van Fiona Apple kennen.
Het is op een of andere manier nog altijd 100% Fiona Apple, maar wel een andere Fiona Apple dan op haar vorige vier albums, die overigens ook van elkaar verschillen. Bij vlagen is het wonderschoon, het volgende moment ben je alle houvast kwijt, maar je blijft luisteren tot de speelduur van 51 minuten er op zit. Vervolgens herinner je alleen al het moois op het album en er komt steeds meer moois bij.
De perfecte 10 durf ik er nog lang niet aan te geven. Muziek die in niets lijkt op andere muziek vind ik het ook niet. Fetch The Bolt Cutters is een adembenemende roller coaster ride zonder veiligheidsbeugel. Het is een album dat je heen en weer slingert zoals alleen Fiona Apple dat kan en stoppen met luisteren is geen optie. De balans maak ik aan het eind van het jaar wel op, maar dat de singer-songwriter uit New York een van de meest fascinerende albums van het moment heeft gemaakt lijkt me haast wel zeker. Erwin Zijleman
Fetch The Bolt Cutters is vooralsnog alleen te beluisteren op de streaming media diensten. Cd en LP volgen na de zomer. Fiona Apple geeft nog wat extra toelichting op haar nieuwe songs in dit interview: https://www.vulture.com/2020/04/fiona-apple-fetch-the-bolt-cutters-songs.html.