Vanaf 1977 zou de popmuziek langzaam veranderen door de opkomst van de punk en new wave, die zowel vanuit Londen als New York de aanval opende op de gevestigde orde binnen de popmuziek. Twee jaar eerder verscheen Horses van Patti Smith en dat is met de kennis van nu een album dat zijn tijd ver vooruit was. Patti Smith begon misschien bij de rockmuziek als die in 1975 werd gemaakt, maar haar muziek klonk ruwer en haar zang indringender. Horses is een album dat vanaf de eerste noten urgent klinkt en dat doet het album bijna 50 jaar na de release nog steeds. Het is niet mijn favoriete Patti Smith album, maar wel haar beste en meest invloedrijke album.
Patti Smith was sinds het begin van de jaren 70 al actief in New York, in eerste instantie als dichter, maar toen ze op ging trekken met gitarist Lenny Kaye combineerde ze haar gedichten steeds vaker met muziek. Het leverde Patti Smith uiteindelijk een platencontract op, waarna in 1975 haar debuutalbum Horses verscheen. Horses is en was een sensationeel album, dat wordt gerekend tot de klassiekers van de New Yorkse punk en new wave, maar dat ook ver buiten de lijntjes van deze genres kleurt.
Horses opent met Patti Smith’s versie van het door Van Morrison geschreven Gloria, waarna zeven songs volgen die Patti Smith schreef met een aantal bevriende muzikanten, onder wie de eerder genoemde Lenny Kaye en Tom Verlaine, die twee jaar na Horses met zijn band Television het prachtige Marquee Moon zou maken. Patti Smith maakt op Horses muziek die niet eens zoveel afwijkt van de rockmuziek en singer-songwriter muziek die in de vroege jaren 70 gangbaar was, maar de intensiteit en ruwe energie van haar muziek zorgden er voor dat Patti Smith in 1975 echt anders klonk dan haar collega muzikanten.
Die intensiteit en ruwe energie hoor je vooral terug in de expressieve zang van de New Yorkse muzikanten, die haar teksten met veel gevoel en passie voordraagt. De kracht van de zang wordt alleen maar sterker wanneer Patti Smith kiest voor poëtische teksten waarin haar verleden als dichter weer aan de oppervlakte komt. Horses is een album dat negen tracks lang urgentie uitstraalt en dat af en toe bijna beklemmend klinkt.
Het is de verdienste van de gedreven zang van Patti Smith, maar ook het rauwe geluid van haar band en met name het gitaarwerk van Lenny Kaye geven Horses twee jaar voor de opkomst van de punk in een aantal tracks een punky vibe. Horses werd opgenomen in de roemruchte Electric Lady Studios in New York en niemand minder dan John Cale produceerde het album. De voormalige Velvet Underground muzikant koos voor een redelijk rauw bandgeluid, wat bijdraagt aan de energie van Horses.
Het album flirt veelvuldig met rauwe garagerock, maar ook uitstapjes richting reggae (Redondo Beach), jazz en avant garde worden niet geschuwd. Het krachtigst zijn wat mij betreft de zich wat langzaam voortslepende tracks waarin Patti Smith haar ambities als dichter nog niet heeft opgegeven. Het ruim negen minuten durende Birdland begint misschien als een wat jazzy en door piano gedomineerde singer-songwriter track uit de vroege jaren 70, maar wanneer Patti Smith haar teksten steeds indringender en uitbundiger gaat voordragen en zich hierbij laat begeleiden door geweldige gitaarlijnen, is duidelijk dat ze uit ander hout is gesneden dan de andere vrouwelijke singer-songwriters van dat moment.
Ik luister echt veel vaker naar Easter uit 1977 en vooral Wave uit 1979, die wat toegankelijker zijn dan het debuutalbum van Patti Smith, maar Horses blijft toch het meest indrukwekkende album van Patti Smith en is inmiddels terecht uitgegroeid tot een van de kroonjuwelen van de New Yorkse rockmuziek van de jaren 70. Erwin Zijleman
Horses van Patti Smith is verkrijgbaar via de Mania webshop: