Er zijn niet veel bands die aan het eind van de jaren 70 zijn opgericht en nog altijd energiek klinken. De punkband X doet het wel op het album Smoke & Fiction dat volgens de band zelf echt het allerlaatste album is. De band is na al die jaren de punk nog altijd trouw. Smoke & Fiction bevat vooral energieke en punky songs, die er in een flink tempo doorheen worden gejaagd. De leden van de band kunnen echter wel spelen en ook de zang op het album is uitstekend. De punk van X klinkt heerlijk melodieus en zoekt hier en daar de grenzen op door een vleugje Americana toe te voegen, maar Smoke & Fiction verdient ook absoluut het predicaat punk. Het levert een mooi en waardig afscheid op.
De Amerikaanse band X werd in 1977 opgericht en moet worden gerekend tot een van de vaandeldragers van de punkscene van Los Angeles. De band ontstond toen bassist, zanger en songwriter John Doe (echte naam: John Nommensen Duchac) kennis had gemaakt met de New Yorkse punkscene in het algemeen en de muziek van The Ramones in het bijzonder en zelf dit soort muziek wilde maken.
Hij vond medestanders in gitarist Billy Zoom (echte naam: Ty Kindell) en zangeres Exene Cervenka (echte naam: Christine Cervenkova). De band versleet een aantal drummers, tot in 1978 D.J. Bonebrake opdook en de ultieme bezetting van X een feit was. De band maakte sindsdien een aardig stapeltje albums, maar ik kan me niet herinneren dat ik ooit naar een album van X heb geluisterd. Ik ken voorman John Doe daarentegen wel als singer-songwriter, want in die hoedanigheid overtrof hij de productie van X.
Gelukkig ben ik nog net op tijd voor het afscheidsfeestje van X, want de band bracht deze week naar eigen zeggen haar allerlaatste album uit. Smoke & Fiction kreeg met name in de Verenigde Staten opvallend goede recensies en hoewel ik nog maar zelden naar punk luister, werd ik door alle lovende woorden toch nieuwsgierig naar de verrichtingen van de mij tot dusver onbekende band.
De leden van X hebben de pensioengerechtigde leeftijd inmiddels bereikt, maar klinken op het nieuwe album van hun band nog verrassend fris. Smoke & Fiction opent met flink wat energie en alles wat je verwacht bij punk, al klinkt X wel duidelijk anders dan de punkbands die ik me herinner uit de late jaren 70.
De ritmesectie beukt er lekker op los, de gitaarriffs zijn eenvoudig maar trefzeker en de zang is lekker ruw en energiek, maar vergeleken met de bands uit de begindagen van de punk, klinken zowel de muziek als de zang op het album van X wel wat beter. De punky songs van de band zijn rauw, maar ook opvallend melodieus en dit geldt ook voor de zang van John Doe en Exene Cervenka die elkaar op fraaie wijze aanvullen en versterken.
Ik was na de twee punky songs aan het begin van het album eigenlijk direct gecharmeerd van de muziek van X, maar de band kan meer. In de derde track schuift de band wat op richting de Amerikaanse rootsmuziek die John Doe zo goed kent en ook in deze track spreken het gitaarwerk en de fraai bij elkaar passende stemmen van John Doe en Exene Cervenka zeer tot de verbeelding.
De leden van de band zijn inmiddels misschien aardig op leeftijd, maar dat is niet te horen op Smoke & Fiction dat tien songs lang fris en geïnspireerd klinkt. Na een klein half uurtje zit het er al weer op, maar in dat half uurtje krijgt je humeur en je energieniveau een flinke boost.
De liefde voor de muziek van The Ramones is nog altijd hoorbaar in de songs van X, maar de band uit Los Angeles doet inmiddels wel haar eigen ding met de invloeden uit het verleden en klinkt hierdoor een stuk veelzijdiger dan de grote voorbeelden van weleer.
Het besluit om na een aantal decennia te stoppen met X zullen we moeten accepteren, maar als ik naar Smoke & Fiction luister hoor ik een band die nog wel even mee kan. Ik heb meer dan veertig jaar een blinde vlek gehad voor de muziek van X, maar ben blij dat ik desondanks ben uitgenodigd voor dit zeer geslaagde afscheidsfeestje. Erwin Zijleman
De muziek van X is ook verkrijgbaar via de bandcamp pagina van de Amerikaanse band: https://xtheband.bandcamp.com/album/smoke-fiction.
Smoke & Fiction van X is verkrijgbaar via de Mania webshop: