Ik grijp nog regelmatig terug op de muziek van de grote Britse bands uit het verleden, maar luister nog maar zelden naar de albums van XTC. Dat is onterecht, want de band behoort misschien niet tot de meest succesvolle, maar wel tot de beste bands uit de Britse muziekgeschiedenis. De band bouwde met name in de jaren 70 en 80 een prachtig oeuvre op, waarin English Settlement uit 1982 behoort tot de hoogtepunten. Het is een album dat XTC in 1982 niet zo groot maakte als de band had verdiend, maar veertig jaar later klinkt het album nog verrassend urgent en vallen de vijftien songs op het album op door een beangstigend hoog niveau.
Allmusic.com noemt de Britse band XTC in haar korte biografie van de band ‘the great lost pop band’. Dat is misschien wat overdreven, maar dat XTC lang niet zo succesvol is geweest als de grote bands uit de Britse muziekgeschiedenis is zeker. Aan de critici heeft het zeker niet gelegen, want vrijwel alle albums van de Britse band werden onthaald met superlatieven. Daar viel overigens niets op af te dingen, want nagenoeg alle albums van XTC zijn van een zeer hoog niveau.
XTC werd geformeerd in 1976 en liftte in eerste instantie mee op de golven van de punk en new wave. Uiteindelijk ontsteeg de band beide genres en maakte het vooral inventieve popmuziek van een bijzonder hoog niveau. De band maakte haar meeste en ook beste albums tussen de late jaren 70 en vroege jaren 90, maar ook de in 1999 en 2000 verschenen slotakkoorden van de roemruchte band waren uitstekend.
Het valt dan ook niet mee om er één XTC album uit te pikken. Wat mij betreft zijn Drums And Wires (1979), Black Sea (1980), English Settlement (1982), The Big Express (1984), Skylarking (1986), Oranges & Lemons (1989), Nonsuch (1992) en Apple Venus, Vol. 1 (1999) allemaal albums die het hadden verdiend om uit te groeien tot klassiekers, maar als ik er één album van de band uit moet pikken, kies ik voor English Settlement uit 1982.
Dat doe ik vooral omdat ik dit album veel vaker heb beluisterd dan de andere albums van de band, maar ik ben zeker niet de enige die dit album noemt als het beste XTC album. English Settlement, een dubbelalbum met ruim zeventig minuten muziek, is niet alleen van de beste, maar ook een van de meest ambitieuze albums van de band rond songwriters Andy Partridge en Colin Moulding. Aan de andere kant is het een typisch XTC album, dat is gevuld met even perfecte als puntige popsongs.
XTC liet zich beïnvloeden door de grote bands uit de jaren 60 en 70, waaronder zeker The Beatles, The Kinks en The Beach Boys, maar de band was ook vatbaar door de ruwe energie van de punk en de new wave uit de tweede helft van de jaren 70. English Settlement voegt hier ook nog wat invloeden uit de jaren 80 aan toe.
Het knappe van de muziek van XTC is dat de Britse band op het eerste gehoor grossiert in lekker in het gehoor liggende popliedjes, maar dat je bij net wat aandachtigere beluistering hoort dat het bovendien songs zijn die vol zitten met spitsvondigheden en die keer op keer dingen doen die je niet had verwacht.
Het was even geleden dat ik naar English Settlement had geluisterd, maar het album maakte direct weer indruk. English Settlement is een album dat me vrijwel onmiddellijk mee terugneemt naar de vroege jaren 80, maar het is ook een album dat 40 jaar na de release nog opvallend fris en urgent klinkt, wat ook een compliment is voor de productie van Hugh Padham.
Dat frisse en urgente geldt niet voor heel veel album uit deze periode en er zijn maar heel weinig albums uit die tijd die ook in 2022 nog eigentijds of zelfs vernieuwend klinken. English Settlement doet het, net als bijvoorbeeld de meeste albums van Talking Heads en dat is een band waarmee ik uiteindelijk toch de meeste raakvlakken hoor, al is XTC wel 100% Brits. English Settlement is een razend knap album en ook een mooie gelegenheid om de rest van het oeuvre van deze unieke Britse band te herontdekken. Erwin Zijleman
